Blog

Sponsors

Small text message

Datos personales

Seguidores

Con la tecnología de Blogger.

hablemos nahuatl y compartamos palabras

miércoles, 26 de octubre de 2011 - - 5 Comments






Palabras en náhuatl


Las siguientes palabras en náhuatl son las más básicas y las primeras que se aprenden en un curso normal de náhuatl clásico. Esta selección de palabras en náhuatl está ordenada según el órden de las lecciones del curso y del mismo modo en que está puesto el diccionario náhuatl - español.




  • okichtli: hombre, varón
  • siuatl: mujer
  • tlakatl: persona
  • tlakah: gente
  • piltsintli: bebé
  • konetl: niño
  • telpochtli: muchacho, joven
  • ichpochtli: muchacha, jovencita, señorita
  • koli: anciano, abuelo
  • iknotl: huérfano

  • ilamatl: ancianca, abuela
  • temachtiani: profesor, maestro
  • temachtili: alumno, aprendiz
  • tlajtoani: gobernante
  • tlamatini: sabio, erudito (persona)
  • pochtekatl: comerciante
  • ikniuhtli: amigo
  • tenamiktli: esposo
  • siuatl: esposa
  • tekuiloni: hombre homosexual

a) Familia (cenyeliztli)

  • nantli: madre, mamá
  • tajtli: padre, papá
  • ikniujtli: hermano
  • xokoyotl: hermano menor hermana
  • kone: hijo



  • cuerpo: nakayotl
  • carne: nakatl
  • kuaitl: cabeza
  • kecholi: cuello
  • tentli: labios
  • kamalotl: boca
  • nenepili: lengua (músculo)
  • ixtli: frente, cara
  • ixpolotl: ojo
  • piochtli: piocha
  • elpantli: pecho
  • kuitlapantli: espalda
  • moliktli: codo

  • ajkoli: hombro // brazo
  • maitl: mano
  • mapili: dedo
  • istetl: uña
  • metstli: pierna
  • tsintamali: nalga
  • tepoli: pene
  • auakatl: testículo
  • tepili: vagina
  • ikxitl: pie
  • mapili: dedo de la mano
  • xopili: dedo del pie
  • tsontekomatl: cabeza

II. Animales (yolcame)

  • tototl: pájaro
  • kuautli: águila
  • tsopilotl: zopilote
  • tekolotl: tecolote
  • uilotl: paloma
  • uitsitsilin: colibrí
  • kuanakatl: gallo
  • uexolotl: guajolote
  • piotl: pollito
  • solin: codorniz
  • papalotl: mariposa
  • kopitl: luciérnaga
  • sayolin: mosca
  • moyotl: mosquito
  • koyotl: coyote
  • chichi: perro
  • itscuintli: perro
  • mistontli: gato
  • mistli: puma
  • oselotl: ocelote
  • tochtli: conejo

  • sijtli: liebre
  • mayatl: mayate
  • chapolin: chapulín
  • pinakatl: pinacate
  • techalotl: ardilla
  • epatl: zorrillo
  • kauayo: caballo
  • axno: burro
  • poloko: burro
  • pitsotl: puerco
  • osomatli: mono
  • ichkatl: oveja
  • kuakue: res
  • axolotl: ajolote
  • michin: pez
  • okuilin: gusano
  • askatl: hormiga
  • kueyatl: rana
  • kimichin: ratón
  • koatl: serpiente

III. Plantas (xihuitl)

  • metl: maguey, pita
  • kilitl: quelite
  • kuauitl: árbol
  • aueuetl: agüegüete
  • malinali: hierba torcida
III. La comida (tlacualli)

  • chili: chile
  • moli: mole // guiso
  • atoli: atole
  • tamali:tamal
  • sentli: maíz
  • etl: frijol
  • tlaxkalli: tortilla
  • oktli: vino, pulque
  • nakatl: carne
  • nanakatl: hongo
  • auakatl: aguacate

  • istatl: sal
  • otonlalax: mandarina
  • posolatl: pozole
  • pinoli: pinole
  • tsopelik: dulce
  • kakauatl: cacahuate
  • akatl: caña
  • texokotl: tejocote
  • lalax: naranja
  • kuaxilotl: plátano


  • ikpali: silla
  • amoxtli:libro
  • tepostotl: avión
  • kemitl:ropa
  • maxtli: taparrabos
  • uipili:huipil
  • koto: camisa
  • kaktli: zapato
  • tsonakauili: sombrero
  • amatl: papel
  • amoxtli: libro
  • tsopelatl: refresco
  • tomin: dinero

  • temachtilkali: escuela
  • tekiti: trabajo
  • chantli: casa
  • kali: casa, edificio
  • ueyaltepetl: ciudad
  • altepetl: pueblo
  • tepetl: cerro
  • kuaujtla: bosque
  • ostok: cueva

  • mili: milpa
  • tepetl: cerro, montaña
  • ameyali: manantial
  • ueyatl: mar
  • tlaltikpaktli: mundo
  • iluikaltl: cielo
  • tiankistli: tianguis
  • ojtli: camino
  • amoxkali: biblioteca


  • atl: agua
  • ejekatl: viento // aire
  • tlali: tierra
  • tletl: fuego
  • tetl: piedra
  • poktli: humo
  • tepostli: fierro, metal
  • youali: noche

  • iljuitl: pluma (de ave)
  • amatl: papel
  • chalchiuitl: chalchihuite, jade
  • poktli: aroma
  • neluayotl: raíz
  • tonali: día
  • metstli: luna
  • tonatiu: sol


  • teotl: dios
  • tlajtolli: palabra // (sfj) idioma
  • toltekayotl: cultura
  • mexikayotl: mexicaneidad
  • kauitl: tiempo

  • machilistli: conocimiento
  • tlatsotsonalli: música
  • xochikuikatl: poesía
  • tokaitl: nombre


  • sipaktli: lagarto
  • ejekatl: viento
  • kali: casa
  • kuetspalin: lagartija
  • koatl: serpiente
  • mikistli: muerte
  • masatl: venado
  • tochtli:conejo
  • atl: agua
  • itskuintli: perro

  • osomajtli: mono
  • malinali: hierba torcida
  • akatl: caña
  • oselotl: jaguar
  • kuautli: águila
  • koskakuautli: zopilote
  • olin: movimiento (de tierra)
  • tekpatl:pedernal
  • kiauitl: lluvia
  • xochitl: flor


  • atlcaualo: detención del agua
  • tlakaxipeualistli: desollamiento de hombres
  • tosostontli: pequeña velación
  • ueitosostli: gran velación
  • toxkatl: sequedad
  • etsalkualistli: comida de maíz y frijol
  • tekuiluitontli: pequeña fiesta de los señores
  • ueitekuiljuitl: gran fiesta de los señores
  • tlaxochimako: ofrenda de flores
  • xokotluetzi: cae la fruta

  • ochpanistli: barrimiento
  • teotleko: llegada de los dioses
  • tepeiljuitl: fiesta de monte
  • kecholi: flamenco, ave de cuello flexible
  • panketsalistli: levantamiento de banderas
  • atemostli: descenso de las aguas
  • tititl: encogimiento
  • iscali: crecimiento
  • nemontemi







a) Colores (tlapalli)

  • istak: blanco
  • tliltik: negro
  • chichiltic: rojo
  • xoxoktik: verde

  • xiujtik: verde-azul
  • nextik: gris
  • kamojtik: morado, lila
  • kostik: amarillo

  • uey: grande
  • tepitsin: pequeño
  • pitsauak: delago
  • chikauak: fuerte

  • kuali: bueno
  • amokuali: malo
  • yankuik: nuevo
  • neli: verdadero

  • mauistik: temible, sorprendente, admirable
  • tlamauisoltik: maravilloso
  • iknotl: pobre

  • inin: este
  • inon: ese // aquel

  • se: uno
  • ome: dos
  • yei: tres
  • naui: cuatro
  • mauili: cinco

  • chikuase: seis
  • chikome: siete
  • chikuei: ocho
  • chiknaui: nueve
  • matlaktli: diez

  • cempouali:veinte
  • ompouali:cuarenta





  • nejuatl, nejua, ne: yo
  • tejuatl, tejua, te: tú
  • tejuatsin: usted
  • yejuatl: él, ella, eso

  • tejuantin: nosotros
  • amejuantin: ustedes, vosotros
  • yejuantin: ellos, ellas


  • no-: mi
  • mo-: tu
  • i-: su // de

  • to-: nuestro
  • anmo-: suyo (de ustedes)
  • i-: suyo (de ellos)








  • kua: comer
  • kochi: dormir
  • choka: llorar
  • kuika: cantar
  • chiua: hacer
  • paleui: ayudar
  • tlaxtlaui: pagar
  • tekiti: trabajar
  • uelia: poder
  • tlami: acabar, terminar
  • toka: enterrar // sembrar

  • yau: ir
  • uala: venir


  • paki: estar contento
  • maui: estar asustado
  • kokoa: estar enfermo
  • pinaua: tener vergüenza

  • iluia: decir
  • ahsi: llegar, alcanzar
  • panoa: pasar
  • notsa: llamar
  • tlachia: mirar
  • chia: esperar
  • poua: leer
  • amoxpoua: leer
  • kaua: dejar


  • namaka: vender
  • koua: comprar
  • maka: dar
  • tlazojtla: amar
  • miktia: matar 

  • neki:
  •  querer
  • poua: leer
  • tlalia: poner
  • seua: apagar
  • ijtoa: decir
  • pia: tener

  • moaltia: bañarse
  • mopoua:empezar, comenzar
  • moseua:descansar
  • moseui: sentarse






I. De modo
  • -tika: -mente
  • oui: difícil
  • isiujca:rápido, rápidamente
II. De tiempo
  • axkan: hoy // ahora
  • yalui: ayer
  • yeuiptla: antier
  • mostla: mañana 
III. De Lugar
  • nikan: aqui
  • ompa: allá

  • onkan: ¿dónde?
  • akin: ¿quién?
  • tleika: ¿porqué?
  • ijkuak: ¿cuando?

  • kenin: ¿cómo?
  • kezki: ¿cuántos?
  • in yujki: como







  • iuan: y
  • ipan: para
  • -pan: sobre ~
  • -ijtik: dentro de ~
  • ika: con